Bản đồ trận Leuthen.

Cuối sáng ngày 5 tháng 12, Friedrich triển khai một lực lượng nhỏ kỵ binh từ Borna tiến theo hướng Frobelwitz và Nippern.[23] Tướng Áo Lucchesi đã quan sát thấy hoạt động này và ông phán đoàn rằng quân Phổ đang chuẩn bị đánh bọc sườn phải quân Áo từ hướng bắc. Lucchesi tức tốc gửi thư thỉnh cầu Karl đưa lực lượng bộ binh dự bị đến chi viện cho cánh phải nhanh nhất có thể. Mặc dù Daun năn nỉ Karl không tung các đơn vị dự bị ra trận tuyến, Karl đã gạt phắt mọi ý kiến của Daun và chấp thuận đề xuất của Lucchesi. Viên chủ tướng Áo đem toàn bộ lực lượng bộ binh dự bị của tướng Arensberg cùng một bộ phận lớn kỵ binh do Serbelloni chỉ huy từ phía nam Sagaschutz đến chốt giữ Nippen và khu vực lân cận.[18][22]

Quân Phổ tấn công cánh trái Áo

Trong lúc đó, khoảng 11h trưa, các đơn vị bộ binh, kỵ binh và pháo binh chủ lực của Phổ rẽ sang bên phải đặng khởi hành di chuyển vòng sườn đối phương.[18][22][1] Thoạt tiên, quân Phổ băng qua khu vực trung tâm và phía nam cánh đồng Leuthen, và do địa hình chỗ này rất trống trải nên bộ thống soái Áo từ đài chỉ huy phía bắc làng Leuthen đã nhìn thấy quân Phổ hành binh. Tuy nhiên, vương công Karl đã không chớp thời cơ tấn công đội hình hành quân của Phổ. Ông suy diễn rằng địch đang rút lui khỏi trận địa, và nhóm quân Phổ mà lúc sáng Lucchesi thông báo cho ông chẳng qua chỉ là lực lượng chặn hậu của Friedrich. Karl tuyên bố với các thuộc tướng rằng "các bạn của chúng rời đi rồi; hãy để họ ra đi bình an!".[1] Quân Phổ đi được vài bước thì ẩn vào sườn dãy đồi giữa họ với chính diện địch, và từ đây họ mất tăm khỏi tầm quan sát của bộ chỉ huy Áo. Mặc dù địa hình vùng đồi núi Leuthen khá hiểm trở, người Phổ không gặp nhiều khó khăn trong việc duy trì kỷ luật hành quân vì họ đã quen thuộc với địa danh này (Leuthen từng là nơi tổ chức các cuộc diễn tập mùa thu hàng năm của quân đội Phổ trước năm 1756).[22]

Một đơn vị quân Bayern theo Áo đánh trận Leuthen; tranh của Anton Hoffmann (1863-1938). Bộ binh Phổ trong trận Leuthen – tranh vẽ theo trí tưởng tượng của Carl Röchling (khoảng năm 1890).

Giữa trưa ngày 5 tháng 12, quân Phổ hoàn thành di chuyển qua chính diện địch, và Friedrich cho rẽ sang bên trái đặng đi vòng ngang sườn trái quân Áo theo hướng đông-nam-đông. Điểm dừng của cuộc hành quân đã được xác lập khi một bộ phận quân tiên phong dừng chân gần Schriegwitz và quay mặt lên hướng bắc đối diện với sườn trái quân Áo. Các đoàn quân Phổ phía sau tiếp tục di chuyển cho đến gần 1h chiều thì hoàn tất.[23] Sau đó, toàn bộ quân Phổ chuyển mình từ đội hình hành quân thành đội hình chiến đấu. Friedrich giao cho thiếu tướng Carl von Wedell chỉ huy 3 tiểu đoàn tinh nhuệ nhất của quân tiên phong (gồm 2 tiểu đoàn thuộc trung đoàn Meyerinck và tiểu đoàn 2 Itzenplitz) tung đòn đột phá đầu tiên vào trận địa.[18][22] Sườn phải lực lượng này được yểm trợ bởi 4 tiểu đoàn xếp hàng dọc và 1 khẩu đội pháo 12 pao. Trong khi đó Friedrich dàn trải lực lượng bộ binh chủ lực trên 1 tuyến so le trải dài sang hướng tây, mỗi tiểu đoàn đứng cách nhau 50 bước. Friedrich cũng bài trí 53 khối khinh kỵ của tướng Hans von Ziethen và 6 tiểu đoàn bộ binh của vương tước Karl xứ Bevern ở sau lưng và bên phải bộ binh: nhiệm vụ của số quân này là khai thác các kẽ hở do bộ binh tạo ra trong trận địa quân Áo.[1] Cách phân bố đội hình của Friedrich đã được các sử gia như J. F. C. Fuller và Christopher Duffy mô tả là "một mẫu mực điển hình" của chiến thuật đội hình nghiêng, lối đánh đã được tướng Hy Lạp cổ đại Epamonidas áp dụng hiệu quả trong trận Leuctra năm 371 trước Công nguyên.[22][24]

Trong khoảng từ 1h đến 1h30 chiều, tiểu đoàn 2 Itzenplitz bất ngờ tấn công các đơn vị quân chư hầu Württemberg gần Sagaschutz. Thoạt tiên quân Württemberg chống cự khá dữ dội trong các chiến lũy được xây dựng vội vã của mình, nhưng không lâu sau trung đoàn Meyerinck ập đến và lính Württemberg đồng loạt rút chạy. Sự vỡ trận của quân Württemberg đã kéo theo sự tháo chạy của các đơn vị chư hầu Bayern gần đó.[1][22] Tiếp theo đó, Friedrich sai vương công Moritz xứ Anhalt-Dessau đem bộ binh chủ lực Phổ tiến về hướng bắc đánh Leuthen. Kể từ sau các trận Praha và Kolín, người Phổ đã rút kinh nghiệm rằng việc bộ binh vác thạch cơ điểu thương di chuyển về phòng tuyến Áo sẽ làm quân Phổ thiệt hại nặng nề, đồng thời không thể phát huy ưu thế về hỏa lực của mình vào việc phá vỡ ý chí chiến đấu của đối phương[1]. Do đó, Moritz cho bộ binh kết hợp hài hòa lúc di chuyển, lúc nã những tràng đạn tập trung vào hàng ngũ quân Áo. Friedrich cũng ra lệnh cho các xe chở đạn luôn theo sát bộ binh nhằm đảm bảo các đơn vị bắn hết đạn sẽ được tiếp viện đầy đủ. Bộ binh Phổ cũng nhận được sự yểm trợ hiệu quả từ một số khẩu đội trọng pháo trên 2 đồi Kirch-Berg và Juden-Berg phía tây bắc Sagaschutz.[22] Những cải tiến về chiến thuật bộ binh và hiệp đồng binh chủng của Phổ đã gây cho quân Áo thiệt hại hết sức nặng nề, và họ bị đẩy về cửa ngõ Leuthen trong tình trạng hết sức hỗn loạn.[1]

Tướng Áo Nadasdý khẩn cấp gửi thư yêu cầu Karl chi viện cho cánh trái, nhưng Karl phớt lờ các thỉnh cầu của Nadasdý và không đưa ra biện pháp phản ứng nào.[25] Nadasdý đành xua kỵ binh phản kích vào lực lượng bộ binh cánh cực phải của địch, nhưng Ziethen đã kịp thời đem kỵ binh chống đánh, trợ thủ cho bộ binh. Quân khinh kỵ Phổ đánh không lại quân Nadasdy, khiến Ziethen phải dốc hết 53 khối khinh kỵ mình vào trận chiến. Trận giao tranh diễn ra hết sức ác liệt, song kỵ binh Phổ cuối cùng đã giành chiến thắng và kỵ binh Áo tháo chạy loạn xạ.[1][25] Thừa thắng, tướng Phổ Robert Scipio von Lentulus dẫn một lữ đoàn kỵ binh xông lên tịch thu 15 khẩu đại bác và gần như xóa sổ trung đoàn long kỵ binh Jung-Modena.[26] Nhưng sau đó Ziethen hạ lệnh cho khinh kỵ Phổ ngưng truy kích kỵ binh và dồn tâm trí vào việc tiếp sức bộ binh Phổ truy diệt bộ binh đối phương. Trung đoàn Khinh kỵ số 2 của Phổ đã bắt được 2 nghìn tù binh Bayern và Württemberg đang chạy về Leuthen.[1]

Quân Áo vỡ trận

Sau khi cánh trái quân Áo tan vỡ, vương công Karl mới nhận thức được tình thế nguy kịch của quân đội ông.[25] Trong lúc quân Phổ đang bận truy kích tàn binh của Nadasdý, Karl quyết định xây dựng một tuyến phòng ngự mới chạy theo hướng đông-tây, nằm vuông góc về phía nam với trận địa cũ của Áo.[1] Thoạt đầu Karl cho di chuyển một số tiểu đoàn từ tuyến thứ 2 (của trận tuyến cũ) sang hướng nam, sau đó ông triệu hồi quân bộ binh dự bị từ Nippern trở lại các vị trí ban đầu.[25][27] Chỉ đến khi nắm chắc rằng không có nguy cơ nào đang xảy ra trên khu vực phía bắc trận địa cũ của mình, Karl mới phát lệnh cho toàn thể quân đội quay sang trái và đánh mặt đối mặt với các mũi tấn công của Phổ. Quân Áo dần dần hình thành một tuyến phòng thủ mới với trọng tâm là thị trấn Leuthen.[1] Việc triển khai lực lượng quanh Leuthen gặp nhiều rắc rối do khả năng tổ chức kém của các sĩ quan và sự uể oải của những tiểu đoàn vừa di chuyển từ xa tới. Thay vì tổ chức đội hình tác chiến, nhiều đơn vị Áo đã chen chúc, túm tụm thành 30-100 người và tự biến mình thành mồi ngon cho hỏa pháo Phổ trên cao điểm gần đó.[22] Chưa hết, quân dự bị Áo từ Nippern phải mất 6 km để di chuyển nên cũng không kịp tham dự vào trận đánh quyết định chiều hôm đó.[25][1]

Trận chiến giành Leuthen qua tranh vẽ của Carl Röchling.

Lúc 3h30, quân Phổ ào ạt tấn công vào phòng tuyến Áo, đặc biệt là tại trung tâm Leuthen. Tuy gặp nhiều rắc rối về tổ chức, bộ binh Áo được sự hỗ trợ của hệ thống nhà cửa, công sự kiên cố đã chiến đấu bền bỉ và gây thiệt hại lớn cho địch.[1] Quân Áo cũng triển khai một khẩu đội pháo từ hướng bắc Leuthen bắn phá vào đội hình quân Phổ. Các đợt tấn công của Trung đoàn Cận vệ Phổ liên tục bị đẩy lùi khỏi tuyến phòng thủ vòng ngoài Leuthen. Phải sau một hồi quầng nhau nảy lửa, Tiểu đoàn 3 (Trung đoàn Cận vệ) do đại úy Wichard von Möllendorf chỉ huy mới mở được cửa đột phá từ phía nam, tạo điều kiện cho các Trung đoàn Bộ binh 10 và Cận vệ lăn xả vào nội đô Leuthen. Cuộc giằng co tiếp tục diễn ra hết sức ác liệt.[22] Dựa vào những bức tường rắn chắc vây quanh sân nhà thờ thị trấn Leuthen, một trung đoàn chư hầu Đức do tổng giám mục Würzburg chỉ huy đã kiên quyết cố thủ và chặn được cả hai trung đoàn địch.[22][1] Quân Phổ phải huy động trọng pháo lên đồi Butterberg bắn vỡ các bức tường nhà thờ và chế áp pháo binh Áo. Nhờ đó, bộ binh Phổ tràn sâu vào Leuthen và đánh bật quân Áo từ bị trí này sang vị trí khác.[28] Leuthen thất thủ sau 30 phút chiến đấu; nhưng ngay sau đó, các tướng Áo Lucchesi và Sehrbelloni quan sát thấy sườn trái của bộ binh Phổ đã bị hở sau khi ập vào nội đô Leuthen. Họ tung 70 khối kỵ binh từ cánh phải đánh ập vào sườn địch hòng xoay chuyển cục diện trận đánh.[22][1]

Trong khi kỵ binh Áo đang di chuyển về sườn trái quân Phổ, trung tướng Georg Wilhelm von Driesen chỉ huy 40 khối kỵ binh dự binh bên cánh trái Phổ gần Radaxdorf đã phát hiện ra đòn tấn công hiểm hóc này. Không cần đợi lệnh vua, Driesen chủ động xua toàn bộ kỵ binh đánh thốc vào sườn phải kỵ binh địch. Trung đoàn long kỵ binh Bayreuth là lực lượng đầu tiên đến gần giao chiến với kỵ binh Áo. Trung đoàn này từng là cơn ác mộng của quân Áo trong trận Hohenfriedberg năm 1745, nhưng ở thời điểm trận Leuthen lực lượng kỵ binh Áo đã có nhiều cải tiến và Trung đoàn long kỵ Bayreuth bị đánh tơi tả. Tuy nhiên, một trung đoàn thiết kỵ người Schlesien từ tuyến thứ 2 đã xông lên tiếp sức cho trung đoàn Bayreuth và giành thế thượng phong[1][29]. Cùng lúc đó, trung đoàn khinh kỵ Puttkamer vòng ra tập kích vào lưng địch, đè bẹp trung đoàn long kỵ Kollowrath và làm tan vỡ toàn toàn đội hình kỵ binh Áo.[22] Bản thân Lucchesi cũng bị giết tại trận.[30] Lính kỵ binh Áo chạy bán sống bán chết về hướng đông; trên đường chạy họ đâm sầm vào đội hình bộ binh Áo phía sau Leuthen, và đến lượt bộ binh cũng tan rã tháo chạy theo từng tiểu đoàn một. Một số đơn vị bộ binh Áo cố bám đất chống trả nhưng bị quân Phổ tiêu diệt. Quân Phổ cả bộ lẫn kỵ ào lên truy kích và mặc sức bắn giết bại binh. Cuộc truy đuổi chỉ dừng lại khi đêm xuống.[1]